ธาตุทั้ง 5

หลายพันปีที่ผ่านมา นักปรัชญาจีน ฝ่ายธรรมชาติวิทยา หรือนักธรรมชาตินิยม ได้พยายามเฝ้าสังเกตปรากฏการณ์ทางธรรมชาติอย่างต่อเนื่อง และพบว่าปรากฏการณ์การเปลี่ยนแปลงของ ธรรมชาตินั้น ธรรมชาติได้ให้กำเนิดธรรมชาติด้วยกัน และในขณะเดียวกัน ยังสังเกตพบว่า ธรรมชาติเมื่อให้กำเนิดซึ่งกันและกันแล้ว ธรรมชาติยังทำลายซึ่งกันและกันอีกด้วย

ดังนั้น นักปรัชญาจีน ฝ่ายธรรมชาติวิทยา หรือนักธรรมชาตินิยม จึงได้กำหนดทฤษฎีปรากฏการณ์ทางธรรมชาติขึ้น เรียกว่า ทฤษฎีธาตุกำเนิด หรือวัฏจักรการกำเนิดของธาตุทั้ง 5 และทฤษฎีธาตุปรปักษ์ หรือวัฏจักรการทำลายของธาตุทั้ง 5 ขึ้นดังนี้

              ธาตุดิน ให้กำเนิด ธาตุทอง (โลหะธาตุ หรือ แร่ธาตุ)
              ธาตุทอง ให้กำเนิด ธาตุน้ำ
              ธาตุน้ำ ให้กำเนิด ธาตุไม้
              ธาตุไม้ ให้กำเนิด ธาตุไฟ
              ธาตุไฟ ให้กำเนิด ธาตุดิน

เมื่อธรรมชาติให้กำเนิดธาตุดินขึ้นมาก็ทำให้เกิดแร่ธาตุขึ้นในดิน เมื่อกำเนิดแร่ธาตุในดินก็ทำให้เกิดแหล่งน้ำขึ้น เมื่อกำเนิดแหล่งน้ำขึ้นก็ทำให้เกิดความชุ่มชื่น ทำให้เกิดพืชหญ้า
และต้นไม้ต่างๆ เมื่อต้นไม้ต่างๆเกิดการสันดาบกันทำให้กำเนิดไฟขึ้น เมื่อไฟได้เผาไหม้ต้นไม้ต่างๆมอดจนเป็นเถ้าถ่าน เถ้าถ่านนั้นก็กลายเป็นดิน

               ธาตุดิน เป็นปรปักษ์ ธาตุน้ำ
               ธาตุน้ำ เป็นปรปักษ์ ธาตุไฟ
               ธาตุไฟ เป็นปรปักษ์ ธาตุทอง (โลหะธาตุ หรือ แร่ธาตุ )
               ธาตุทอง เป็นปรปักษ์ ธาตุไม้
               ธาตุไม้ เป็นปรปักษ์ ธาตุดิน

เมื่อธรรมชาติให้กำเนิดธาตุดิน ดินก็จะไปทับถมที่แหล่งน้ำ เมื่อธรรมชาติให้กำเนิดธาตุน้ำ น้ำก็จะดับไฟ เมื่อธรรมชาติให้กำเนิดธาตุไฟ ไฟก็จะไปหลอมเผาธาตุทอง เมื่อธรรมชาติให้กำเนิดธาตุทอง (โลหะ หรือ แร่ธาตุ )มากไปก็จะทำให้ต้นไม้ พืชหญ้าต่างๆเกิดขึ้นไม่ได้เพราะขาดดิน เมื่อธรรมชาติให้กำเนิดธาตุไม้ ต้นไม้ พืชหญ้าต่างๆก็จะไปทำลายดิน เพราะต้นไม้ พืชหญ้าต่างๆจะไปดูดเอาปุ๋ยและแร่ธาตุต่างๆจากดินทำให้ดินนั้นเสีย และยังไปแย่งที่ของดินอีกด้วย

วัฏจักรของปรากฏการณ์ทางธรรมชาติ ซึ่งเกิดขึ้นอย่างมีระบบเช่นนี้ นักปรัชญาจีน จึงได้เขียนเป็นแผนภูมิ ดังนี้

 ภาพแผนภูมิ 1

ภาพแผนภูมิ 2

(ช่องว่างในวงกลมใหญ่ทั้งหมด คือ อากาศธาตุ เป็นตัวช่วยเสริมให้กับทุกๆธาตุ)
หมายเหตุ วงกลมวงใหญ่ และมีหัวลูกศรในภาพแผนภูมิบอกถึง ธาตุกำเนิดรูปดาวในวงกลม และมีหัวลูกศรในภาพแผนภูมิบอกถึง ธาตุปรปักษ์
 

                                     อาจารย์ เกรียงไกร เถลิงพล ( ลี )